Ή, για να ακριβολογούμε, κορυφές τεράστιων βουνών που εκτείνονται γύρω από βαθιές τάφρους βάθους έως 4.500 μέτρων. Την εντυπωσιακή αυτή εικόνα αποκαλύπτει η πολυετής έρευνα του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), στα πλαίσια του πολύπλευρου και πολύτιμου έργου λεπτομερούς μορφολογικής και γεωλογικής χαρτογράφησης των ελληνικών βυθών.
Το πρόγραμμα, που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός βυθομετρικού χάρτη μεγάλης ακρίβειας σε όλα τα βάθη, από την ακτή έως τα πιο βαθιά νερά της Μεσογείου, με τη χαρτογράφηση των σεισμικών ρηγμάτων, υποθαλάσσιων και εκείνων στην ξηρά, έχει και μια ακόμη σημαντική διάσταση που αφορά στην παλαιογεωγραφία και την αρχαιολογία. Χάρη στην αποτύπωση της μορφολογίας του βυθού, η έρευνα του ΕΛΚΕΘΕ μπόρεσε να αναπαραστήσει το γεωγραφικό πλαίσιο της Ελλάδας στην προϊστορική περίοδο, δημιουργώντας το χάρτη των περιοχών που ήταν στεριές ιδιαίτερα στις παγετώδεις περιόδους των τελευταίων 500.000 χρόνων, όταν η στάθμη της θάλασσας ήταν μέχρι και 120 μέτρα περίπου χαμηλότερα από τη σημερινή.
Εντυπωσιακός είναι και ο χάρτης της τελευταίας παγετώδους περιόδου 18.000 έως 25.000 χρόνια πριν από σήμερα, που αποκαλύπτει ότι η Κρήτη ήταν μεγαλύτερη από τη σημερινή, ειδικά στα βόρεια παράλια, την περιοχή της Μεσαράς, τη Γαύδο και τη Χρυσή.
Ο λόγος ήταν αυτή ακριβώς η υψομετρική διαφορά, καθώς με την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κατά 120 μέτρα, σε σχέση με σήμερα, καλύφθηκαν από νερό οι περιοχές αυτές που ήταν ξηρά, έχοντας σήμερα μικρό βάθος σε σχέση με τη νότια Κρήτη, όπου ο πυθμένας της θάλασσας σε ένα εντυπωσιακό τοπίο γεμάτο φαράγγια και υποθαλάσσιες οροσειρές φτάνει μέχρι και τα 4.500 μέτρα. Πρόκειται για το αποτέλεσμα των σύνθετων γεωλογικών κινήσεων που εδώ και εκατομμύρια χρόνια σμιλεύουν το ανάγλυφο στην ξηρά και το τοπίο στο βυθό της θάλασσας με σεισμούς, υποθαλάσσιες κατολισθήσεις και τσουνάμι.
Εντυπωσιακό είναι και το στοιχείο που προκύπτει από την αναπαράσταση της περιοχής στα βάθη των αιώνων, ότι δηλαδή η Κρήτη ήταν συνεχώς νησί, με αποτέλεσμα οι πρώτοι κάτοικοί της να φτάσουν ως εδώ με πλωτά μέσα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η ναυσιπλοΐα είχε αναπτυχθεί σε πολύ πρώιμες περιόδους, δεδομένο πολύτιμο για την αρχαιολογική έρευνα.
Όπως μας εξήγησε ο γεωλόγος, διευθυντής Ερευνών του Τομέα Θαλάσσιας Γεωλογίας του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ δρ. Δημήτρης Σακελλαρίου, την τελευταία παγετώδη περίοδο, 18.000-25.000 χρόνια πριν από σήμερα, πολλές περιοχές με βάθη μεταξύ 110-130 μέτρα ήταν στεριά. Τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, Λήμνος Λέσβος, Χίος, Ικαρία και Σάμος, και τα περισσότερα από τα Δωδεκάνησα ήταν ενωμένα με τη Μικρά Ασία, όπως φαίνεται με το κόκκινο χρώμα το οποίο προσδιορίζει την ξηρά.
Τα περισσότερα νησιά των Κυκλάδων ήταν ενωμένα μεταξύ τους, ενώ πολλοί από τους σημερινούς κόλπους που επικοινωνούν με την ανοιχτή θάλασσα με ρηχά και στενά περάσματα, όπως ο Κορινθιακός, ο Βόρειος Ευβοϊκός, ο Μαλιακός και ο Δυτικός Σαρωνικός Κόλπος, είχαν μετατραπεί σε λίμνες, χωρίς επικοινωνία με τη θάλασσα. Λόγω της συνεχιζόμενης τεκτονικής βύθισης σε πολλές ζώνες του Αιγαίου, οι περιοχές που ήταν στεριές σε παλαιότερες παγετώδεις περιόδους είναι πολύ μεγαλύτερες.
Στο δεύτερο χάρτη, που αναπαριστά την παλαιογεωγραφία πριν 400.000 χρόνια περίπου, το Αιγαίο φαίνεται σαν μια περιοχή με μεγάλες λίμνες αποκομμένες από τη θάλασσα. Μια μεγάλη λίμνη βρίσκεται στη θέση της σημερινής τάφρου του Βόρειου Αιγαίου.
Οι Σποράδες είναι ενωμένες δυτικά με τη Μαγνησία και ανατολικά με τη Λήμνο, την Ίμβρο, την Τένεδο και τη Μικρά Ασία. Οι Κυκλάδες είναι επίσης ενωμένες με τη στεριά δυτικά και ανατολικά. Λίγα μόνο από τα σημερινά νησιά παρέμειναν χωρισμένα από τις στεριές, μεταξύ αυτών η Κρήτη, η Γαύδος, η Κάρπαθος και η Αστυπάλαια.
Πηγες: neakriti.gr - papadakisnews.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου